پرسش (155):
با عرض سلام و خسته نباشيد.
طبق اصول عرفاني وجود داراي مراتب و نفس نيز داراي مراتبي است كه متناظر با آن است. در جايي بيان نموديد كه مرتبه نفس و قلب متناظر با عالم مثال است. آيا مي‌شود گفت كه مرتبه روح و سر متناظر با جبروت و مرتبه خفي و اخفي متناظر با واحديت است و مرتبه احديت {دني ... او ادني} خاص محمد و آل محمد صلوات الله عليهم اجمعين است؟ يا نه؟ آيا با توجه به مرتبه سر كه شروع فناست و شروع تجلي ولايت بر انسان است، مي‌شود گفت كه متناظر با واحديت است؟ متشكرم

پاسخ:
سلام علیکم
بر اساس مبانی عرفانی وجود، حقیقت واحد شخصی است که هرچه به عنوان دوم برای آن فرض شود، موهوم است. آنچه دارای مراتب است، ظهورات وجود است نه خود وجود.
از نشانه‌های نفس و روح می‌توان فهمید و گفت که متناظر با عالم مثال است، ولی از آنجا به بعد به سبب خلط اصطلاحات عرفانی و فلسفی چنین چیزی را نمی‌توان گفت. نفس و روح از مراتب عرفانی حقیقت انسان است که با عالم مثال که از مصطلحات فلسفی است و دست‌کم اصطلاح فلسفی آن اینجا مورد نظر است، برابر است و اگر آن دو متناظر هستند، در واقع دو مرتبه‌ي عرفانی و فلسفی با هم متناظرند. ولی روح و سر و جبروت و واحدیت و احدیت، همه از مراتب عرفانی تعینات وجودند و چنین تناظری به‌طور کلی معنا ندارد. اگر تناظری باشد باید با یکی از مراتب فلسفی مثلاً عقل تناظر داشته باشند. و الله عالم