بَابُ مَا يُفْصَلُ بِهِ بَيْنَ دَعْوَى الْمُحِقِّ وَ الْمُبْطِلِ فِي أَمْرِ الْإِمَامَةِ
باب هفتادو هفتم از کتاب حجت که نوزده حدیث دارد
و هو الباب السابع و السبعون من كتاب الحجة و فيه تسعة عشر حدیثا
487- الحديث الاول و هو السادس عشر و ثمانیة مائة
عَنْ سَلامِ بْنِ عَبْدِاللَّهِ الْهَاشِمِيِّ قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ وَ قَدْ سَمِعْتُهُ مِنْهُ عَنْ أَبِيعَبْدِاللَّهِ(ع) قَالَ: بَعَثَ طَلْحَةُ وَ الزُّبَيْرُ رَجُلًا مِنْ عَبْدِالْقَيْسِ يُقَالُ لَهُ خِدَاشٌ، إِلَى أَمِيرِالْمُؤْمِنِينَ(ص) وَ قَالا لَهُ: إِنَّا نَبْعَثُكَ إِلَى رَجُلٍ طَالَ مَا كُنَّا نَعْرِفُهُ وَ أَهْلَ بَيْتِهِ بِالسِّحْرِ وَ الْكِهَانَةِ وَ أَنْتَ أَوْثَقُ مَنْ به حضرتنَا مِنْ أَنْفُسِنَا مِنْ أَنْ تَمْتَنِعَ مِنْ ذلِكَ وَ أَنْ تُحَاجَّهُ لَنَا حَتَّى تَقِفَهُ عَلَى أَمْرٍ مَعْلُومٍ وَ اعْلَمْ أَنَّهُ أَعْظَمُ النَّاسِ دَعْوًى فَلا يَكْسِرَنَّكَ ذَلِكَ عَنْهُ وَ مِنَ الْأَبْوَابِ الَّتِي يَخْدَعُ النَّاسَ بِهَا الطَّعَامُ وَ الشَّرَابُ وَ الْعَسَلُ وَ الدُّهْنُ وَ أَنْ يُخَالِيَ الرَّجُلَ فَلا تَأْكُلْ لَهُ طَعَاماً وَ لا تَشْرَبْ لَهُ شَرَاباً وَ لا تَمَسَّ لَهُ عَسَلًا وَ لا دُهْناً وَ لا تَخْلُ مَعَهُ وَ احْذَرْ هَذَا كُلَّهُ مِنْهُ وَ انْطَلِقْ عَلَى بَرَكَةِ اللَّهِ فَإِذَا رَأَيْتَهُ فَاقْرَأْ آيَةَ السُّخْرَةِ وَ تَعَوَّذْ بِاللَّهِ مِنْ كَيْدِهِ وَ كَيْدِ الشَّيْطَانِ فَإِذَا جَلَسْتَ إِلَيْهِ فَلا تُمَكِّنْهُ مِنْ بَصَرِكَ كُلِّهِ وَ لا تَسْتَأْنِسْ بِهِ ثُمَّ قُلْ لَهُ:إِنَّ أَخَوَيْكَ فِي الدِّينِ وَ ابْنَيْ عَمِّكَ فِي الْقَرَابَةِ يُنَاشِدَانِكَ القَطِيعَةَ وَ يَقُولانِ لَكَ: أَ مَا تَعْلَمُ أَنَّا تَرَكْنَا النَّاسَ لَكَ وَ خَالَفْنَا عَشَائِرَنَا فِيكَ مُنْذُ قَبَضَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مُحَمَّداً(ص)؟ فَلَمَّا نِلْتَ أَدْنَى مَنَالٍ ضَيَّعْتَ حُرْمَتَنَا وَ قَطَعْتَ رَجَاءَنَا ثُمَّ قَدْ رَأَيْتَ أَفْعَالَنَا فِيكَ وَ قُدْرَتَنَا عَلَى النَّأْيِ عَنْكَ وَ سَعَةِ الْبِلادِ دُونَكَ وَ أَنَّ مَنْ كَانَ يَصْرِفُكَ عَنَّا وَ عَنْ صِلَتِنَا كَانَ أَقَلَّ لَكَ نَفْعاً وَ أَضْعَفَ عَنْكَ دَفْعاً مِنَّا وَ قَدْ وَضَحَ الصُّبْحُ لِذِي عَيْنَيْنِ وَ قَدْ بَلَغَنَا عَنْكَ انْتِهَاكٌ لَنَا وَ دُعَاءٌ عَلَيْنَا فَمَا الَّذِي يَحْمِلُكَ عَلَى ذَلِكَ فَقَدْ كُنَّا نَرَى أَنَّكَ أَشْجَعُ فُرْسَانِ الْعَرَبِ أَ تَتَّخِذُ اللَّعْنَ لَنَا دِيناً وَ تَرَى أَنَّ ذَلِكَ يَكْسِرُنَا عَنْكَ. فَلَمَّا أَتَى خِدَاشٌ أَمِيرَالْمُؤْمِنِينَ(ع) صَنَعَ مَا أَمَرَاهُ فَلَمَّا نَظَرَ إِلَيْهِ عَلِيٌّ(ع) وَ هُوَ يُنَاجِي نَفْسَهُ، ضَحِكَ وَ قَالَ: هَاهُنَا يَا أَخَا عَبْدِقَيْسٍ وَ أَشَارَ لَهُ إِلَى مَجْلِسٍ قَرِيبٍ مِنْهُ فَقَالَ: مَا أَوْسَعَ الْمَكَانَ أُرِيدُ أَنْ أُؤَدِّيَ إِلَيْكَ رِسَالَةً قَالَ: بَلْ تَطْعَمُ وَ تَشْرَبُ وَ تَحُلُّ ثِيَابَكَ وَ تَدَّهِنُ ثُمَّ تُؤَدِّي رِسَالَتَكَ قُمْ يَا قَنْبَرُ فَأَنْزِلْهُ قَالَ: مَا بِي إِلَى شَئ مِمَّا ذَكَرْتَ حَاجَةٌ قَالَ: فَأَخْلُو بِكَ قَالَ: كُلُّ سِرٍّ لِي عَلانِيَةٌ قَالَ: فَأَنْشُدُكَ بِاللَّهِ الَّذِي هُوَ أَقْرَبُ إِلَيْكَ مِنْ نَفْسِكَ الْحَائِلِ بَيْنَكَ وَ بَيْنَ قَلْبِكَ الَّذِي يَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْيُنِ وَ مَا تُخْفِي الصُّدُورُ أَ تَقَدَّمَ إِلَيْكَ الزُّبَيْرُ بِمَا عَرَضْتُ عَلَيْكَ؟ قَالَ: اللَّهُمَّ نَعَمْ قَالَ: لَوْ كَتَمْتَ بَعْدَ مَا سَأَلْتُكَ مَا ارْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ فَأَنْشُدُكَ اللَّهَ هَلْ عَلَّمَكَ كَلاماً تَقُولُهُ إِذَا أَتَيْتَنِي؟ قَالَ: اللَّهُمَّ نَعَمْ قَالَ: عَلِيٌّ(ع) آيَةَ السُّخْرَةِ؟ قَالَ: نَعَمْ قَالَ: فَاقْرَأْهَا فَقَرَأَهَا وَ جَعَلَ عَلِيٌّ(ع) يُكَرِّرها وَ يُرَدِّدُهَا وَ يَفْتَحُ عَلَيْهِ إِذَا أَخْطَأَ حَتَّى إِذَا قَرَأَهَا سَبْعِينَ مَرَّةً قَالَ: الرَّجُلُ مَا يَرَى أَمِيرُالْمُؤْمِنِينَ(ع) أَمْرَهُ بِتَرَدُّدِهَا سَبْعِينَ مَرَّةً ثُمَّ قَالَ: لَهُ أَ تَجِدُ قَلْبَكَ اطْمَأَنَّ؟ قَالَ: إِي وَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ قَالَ: فَمَا قَالا لَكَ فَأَخْبَرَهُ فَقَالَ: قُلْ لَهُمَا كَفَى بِمَنْطِقِكُمَا حُجَّةً عَلَيْكُمَا وَ لَكِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ زَعَمْتُمَا أَنَّكُمَا أَخَوَايَ فِي الدِّينِ وَ ابْنَا عَمِّي فِي النَّسَبِ فَأَمَّا النَّسَبُ فَلا أُنْكِرُهُ وَ إِنْ كَانَ النَّسَبُ مَقْطُوعاً إِلا مَا وَصَلَهُ اللَّهُ بِالْإِسْلامِ وَ أَمَّا قَوْلُكُمَا إِنَّكُمَا أَخَوَايَ فِي الدِّينِ فَإِنْ كُنْتُمَا صَادِقَيْنِ فَقَدْ فَارَقْتُمَا كِتَابَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ عَصَيْتُمَا أَمْرَهُ بِأَفْعَالِكُمَا فِي أَخِيكُمَا فِي الدِّينِ وَ إِلا فَقَدْ كَذَبْتُمَا وَ افْتَرَيْتُمَا بِادِّعَائِكُمَا أَنَّكُمَا أَخَوَايَ فِي الدِّينِ وَ أَمَّا مُفَارَقَتُكُمَا النَّاسَ مُنْذُ قَبَضَ اللَّهُ مُحَمَّداً(ص) فَإِنْ كُنْتُمَا فَارَقْتُمَاهُمْ بِحَقٍّ فَقَدْ نَقَضْتُمَا ذَلِكَ الْحَقَّ بِفِرَاقِكُمَا إِيَّايَ أَخِيراً وَ إِنْ فَارَقْتُمَاهُمْ بِبَاطِلٍ فَقَدْ وَقَعَ إِثْمُ ذَلِكَ الْبَاطِلِ عَلَيْكُمَا مَعَ الْحَدَثِ الَّذِي أَحْدَثْتُمَا مَعَ أَنَّ صَفْقَتَكُمَا بِمُفَارَقَتِكُمَا النَّاسَ لَمْ تَكُنْ إِلا لِطَمَعِ الدُّنْيَا زَعَمْتُمَا وَ ذَلِكَ قَوْلُكُمَا فَقَطَعْتَ رَجَاءَنَا لا تَعِيبَانِ بِحَمْدِ اللَّهِ مِنْ دِينِي شَيْئاً وَ أَمَّا الَّذِي صَرَفَنِي عَنْ صِلَتِكُمَا فَالَّذِي صَرَفَكُمَا عَنِ الْحَقِّ وَ حَمَلَكُمَا عَلَى خَلْعِهِ مِنْ رِقَابِكُمَا كَمَا يَخْلَعُ الْحَرُونُ لِجَامَهُ وَ هُوَ اللَّهُ رَبِّي لا أُشْرِكُ بِهِ شَيْئاً فَلا تَقُولا أَقَلَّ نَفْعاً وَ أَضْعَفَ دَفْعاً فَتَسْتَحِقَّا اسْمَ الشِّرْكِ مَعَ النِّفَاقِ وَ أَمَّا قَوْلُكُمَا إِنِّي أَشْجَعُ فُرْسَانِ الْعَرَبِ وَ هَرْبُكُمَا مِنْ لَعْنِي وَ دُعَائِي فَإِنَّ لِكُلِّ مَوْقِفٍ عَمَلًا إِذَا اخْتَلَفَتِ الْأَسِنَّةُ وَ مَاجَتْ لُبُودُ الْخَيْلِ وَ مَلا سَحَرَاكُمَا أَجْوَافَكُمَا فَثَمَّ يَكْفِينِيَ اللَّهُ بِكَمَالِ الْقَلْبِ وَ أَمَّا إِذَا أَبَيْتُمَا بِأَنِّي أَدْعو اللَّهَ فَلا تَجْزَعَا مِنْ أَنْ يَدْعُوَ عَلَيْكُمَا رَجُلٌ سَاحِرٌ مِنْ قَوْمٍ سَحَرَةٍ زَعَمْتُمَا اللَّهُمَّ أَقْعِصِ الزُّبَيْرَ بِشَرِّ قِتْلَةٍ وَ اسْفِكْ دَمَهُ عَلَى ضَلالَةٍ وَ عَرِّفْ طَلْحَةَ الْمَذَلَّةَ وَ ادَّخِرْ لَهُمَا فِي الْآخِرَةِ شَرّاً مِنْ ذَلِكَ إِنْ كَانَا ظَلَمَانِي وَ افْتَرَيَا عَلَيَّ وَ كَتَمَا شَهَادَتَهُمَا وَ عَصَيَاكَ وَ عَصَيَا رَسُولَكَ فِيَّ قُلْ آمِينَ قَالَ: خِدَاشٌ آمِينَ ثُمَّ قَالَ: خِدَاشٌ لِنَفْسِهِ وَ اللَّهِ مَا رَأَيْتُ لِحْيَةً قَطُّ أَبْيَنَ خَطَأً مِنْكَ حَامِلَ حُجَّةٍ يَنْقُضُ بَعْضُهَا بَعْضاً لَمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهَا مِسَاكاً أَنَا أَبْرَأُ إِلَى اللَّهِ مِنْهُمَا قَالَ: عَلِيٌّ(ع) ارْجِعْ إِلَيْهِمَا وَ أَعْلِمْهُمَا مَا قُلْتُ قَالَ: لا وَ اللَّهِ حَتَّى تَسْأَلَ اللَّهَ أَنْ يَرُدَّنِي إِلَيْكَ عاجِلًا وَ أَنْ يُوَفِّقَنِي لِرِضَاهُ فِيكَ فَفَعَلَ فَلَمْ يَلْبَثْ أَنِ انْصَرَفَ وَ قُتِلَ مَعَهُ يَوْمَ الْجَمَلِ رَحِمَهُ اللَّهُ
شرح از مترجم: در این باب مرحوم كلینى (قده) روایاتى را ذكر مىكند كه شامل امتیازات و خصائص امام علیهالسلام است و از غیر امام ساخته نیست، قسمتى از این روایات مربوط به معجزه و خرق عادت است كه متكلمین شیعه درباره این موضوع كتابها نوشته و فرق معجزه را با سحر و شعبده و راه استدلال به آن را براى اثبات نبوت و امامت توضیح دادهاند، برخى دیگر مشتمل بر جواب مسائل علمى و مطالب غامض و مشكلى است كه حل آنها و پاسخ دادن درست و صحیح از عهده افراد معمولى خارج است، زیرا آن علوم به كلى در مكتبهاى بشرى تدریس نمىشود و شخص امام و پیامبر هم براى فرا گرفتن آنها نزد هیچ استادى تعلم نكرده است و علم و دانش او تنها از سرچشمه لدنى و افاضات الهامى منشعب گشته است..
برخى دیگر از این روایات متضمن پیشگوئیها و علوم غیبى است كه حدس و نظر افراد بشر هر چند تیز و دوربین باشد به آن نمیرسد و از طرفى هم به سر حد علوم غیبى كه مختص خداى تعالى است، نمیرسد.
ترجمه: امام صادق علیهالسلام فرمود: طلحه و زبیر مردى از طایفه عبدالقیس را كه خداش (بر وزن كتاب) نام داشت خدمت امیرالمؤمنین صلواتاللّهوسلامهعلیه فرستادند و به او گفتند: ما تو را به سوى مردى مىفرستیم كه خود او و خاندانش را از دیر زمان به جادوگرى و غیبگوئى مىشناسیم و در میان اطرافیان ما، تو از خود ما هم بیشتر مورد اعتمادى كه آن را از او نپذیرى و با او مخاصمه كنى تا حقیقت امر بر تو معلوم گردد (تا حق را به او بفهمانى) و بدان كه ادعاى او از همه مردم بیشتر است مبادا ادعاى او به تو شكستى وارد كند. و از جمله راههائیكه مردم را با آن گول مىزند، آوردن خوردنى و نوشیدنى و عسل و روغن و خلوت كردن با مردم است، پس طعامش را نخور و شرابش را میاشام و به عسل و روغنش دست نزن و با او در خلوت منشین، از همه اینها بر حذر باش و به یارى خدا حركت كن و چون چشمت به او افتاد آیه سخره (آیه 54، سوره 7) را بخوان و از نیرنگ او و نیرنگ شیطان به خدا پناه بر و چون حضورش نشستى، تمام نگاهت را به او متوجه نكن(در چشمهایش خیره نشو) و با او انس مگیر.
آنگاه به او بگو: دو برادر دینى و دو پسر عموى نسبیت تو را سوگند مىدهند كه قطح رحم نكنى (تو را به قطع رحم سوگند مىدهند) و به تو مىگویند: مگر تو نمىدانى كه ما از روزی كه خدا محمد صلیاللهعلیهوآلهوسلم را قبض روح كرد، به خاطر تو مردم را رها كردیم و با فامیل خود مخالفت نمودیم (یعنى به خاطر تو با آن سه خلیفه بیعت نكردیم) اكنون كه تو به كمترین مقامى رسیدى، احترام ما را تباه كردى و امید ما را بریدى، سپس با وجود دورى ما از تو و وسعت شهرهاى تو، كردار و قدرت ما را نسبت به خود مشاهد كردى. كسیكه تو را از ما و پیوند با ما منصرف مىكند سودش براى تو از ما كمتر و دفاعش از تو نسبت به دفاع ما سستتر است (ما براى تو از عمار و مانند او مفیدتریم) صبح روشن براى صاحب دو چشم بینا آشكار شده است (مطلب مانند آفتاب روشن است) به ما خبر رسیده كه تو هتك احترام ما كرده و ما را نفرین كردهاى، چه تو را بر این واداشت؟ ما تو را شجاعترین پهلوانان عرب مىدانستیم (و نفرین كار مردم ترسو است) تو نفرین بر ما را كیش و عادت خود قرار دادهاى و گمان مىكنى این كارها را در برابر تو شكست مىدهد.
چون خداش نزد امیرالمؤمنین علیهالسلام آمد، آنچه دستورش داده بودند به كار بست، چون على علیهالسلام او را دید كه با خود سخنى آهسته مىگوید، (آیه سخره را مىخواند) خندید و فرمود: بیا اینجا اى برادر عبدقیس! و اشاره به مكانى نزدیك خود كرد. خداش گفت: جا وسیع است (همین جا مىنشینم) مىخواهم پیغامى به شما برسانم.
على علیهالسلام فرمود: چیزى بخورید و بیاشامید و لباسها را درآورید و (به دست و پایتان) روغنى بمالید، سپس پیغام خود را برسانید، قنبر! برخیز و او را منزل بده. خداش گفت: مرا به آنچه گفتى نیازى نیست.
على علیهالسلام فرمود: مىخواهى با تو در خلوت رویم؟ (تا اگر سخنى محرمانه دارى خجالت نكشى). خداش گفت: هر رازى نزد من آشكار است (سخن محرمانهاى ندارم).
على علیهالسلام فرمود: تو را سوگند مىدهم به آن خدائیكه از خودت به تو نزدیكتر است و میان تو و دلت حائل مىشود، همان خدائیكه خیانت چشمها و راز سینههارا مىداند: آیا زبیر آنچه را من به تو پیشنهاد كردم (از خوردن و آشامیدن و روغن مالیدن و خلوت) به تو سفارش نكرد؟ خداش گفت: بار خدایا، آرى، چنین است.
على علیهالسلام فرمود: اگر بعد از آنچه از تو خواستم (و تو را به آن خداى عالم سوگند دادم) كتمان مىكردى چشم بر هم نمىگذاشتى (هلاك مىشدى) تو را به خدا سوگند مىدهم آیا او به تو سخنى آموخت كه چون نزد من آمدى آن را بخوانى؟ خداش گفت: به خدا آرى، على علیهالسلام فرمود آیه سخره بود؟ خداش گفت: آرى.
على علیهالسلام: آن را بخوان سپس او خواند و على علیهالسلام تكرار و تقریرش مىكرد و هر جا غلط مىخواند: تصحیحش مىفرمود تا هفتاد بار آن را خواند. خداش (با خود) گفت: شگفتا: چرا امیرالمؤمنین دستور مىدهد این آیه هفتاد بار تكرار شود؟
على علیهالسلام فرمود: احساس مىكنى كه دلت مطمئن شد؟ خداش آرى به خدائى كه جانم به دست اوست (پس هفتاد بار خواندن آیه سخره موجب رفع شیاطین جن و انس و اطمینان دل بر اسلام و ایمان مىگردد) على علیهالسلام: آن دو نفر به تو چه گفتند؟ خداش گزارش خبر را نقل كرد.
على علیهالسلام: به آنها بگو: سخن خود شما براى استدلال علیه شما كافی است، ولى خدا گروه ستمكاران را هدایت نمىكند. شما گمان مىكنید كه برادر دینى و پسر عموى نسبى من هستید، نسب را منكر نیستم (زیرا مره جد اعلاى هر سه نفر ماست) اگر چه غیرنسبى را كه خدا به وسیله اسلام پیوست داد، قطع شده است (و نسبت شما با من از زمان جاهلیت مىپیوندد) و اما اینكه گفتید: برادر دینى من هستید، اگر راست گوئید، شما با كارهائیكه نسبت به برادر دینى خود كردید، با كتاب خداى عزّوجلّ مخالفت نموده و نافرمانیش كردید و اگر راستگو نیستید، با ادعاى برادر دینى من بودن افترائى بسته و دروغى گفتهاید.
و اما مخالفت شما با مردم از روزى كه خدا محمد صلیاللهعلیهوآلهوسلم را قبض روح نمود، اگر از روى حق با مردم مخالفت كردید (و با من بیعت نمودید) سپس با مخالفت با من آن حق را شكستید و باطل كردید و اگر از روى باطل با مردم مخالفت كردید، گناه آن باطل با گناه كار تازهاى كه كردید (و با من هم مخالفت ورزیدید) به گردن شماست، علاوه بر اینكه بیعت شما با من در مخالفت با مردم (اینكه خود را مخالف مردم وصف كردید) جز براى طمع دنیا نبوده است، شما مىگوئید: من امیدتان را قطع كردم و چنین عقیده دارید، خدا را شكر كه عیب دینى بر من نگرفتید.
و اما آنچه مرا از پیوند شما باز داشت همان (سوء عقیده و خبث باطنى شما) است كه شما را از حق برگردانید و وادار كرد كه طوق بیعت را از گردن خود بیفكنید چنانكه چارپاى سركش افسار خود را پاره مىكند، تنها خداست پروردگار من كه چیزى را با او شریک نکنم، شما نگوئید او سودش كمتر و دفاعش سستتر است كه سزاوار نام شرك و نفاق مىگردید.
و اما اینكه گفتند: من شجاعترین پهلوانان عربم و شما از لعنت و نفرینم گریزانید، بدانید كه هر مقامى مناسب كارى است، آنگاه كه نیزهها از هر سو به جنبش آید و یالهاى اسبان پریشان شود و ششهاى شما (از ترس) و درونتان باد كند، آنجاست كه خدا مرا با دلى قوى اداره كند و اما اگر همین را ناخوش دارید كه من شما را نفرین كردهام، نباید بیتابى كنید از اینكه به عقیده شما مردى جادوگر و از طایفه جادوگران بر شما نفرین كند.
بار خدایا؛ اگر طلحه و زبیر به من ستم كردهاند و افترا بستهاند (و نسبت جادوگرى و قتل عثمان به من دادهاند) و شهادت خود را (نسبت به آنچه از پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم درباره من شنیدند) كتمان كردند و نسبت به من از تو و پیامبرت نافرمانى كردند، زبیر را به بدترین وضعى بكش و خونش را در گمراهیش بریز و طلحه را خوار گردان و در آخرت بدتر از این را براى آنها ذخیره كن، آمین بگو.
خداش گفت: آمین (خدایا مستجاب كن) سپس خداش با خود مىگفت: به خدا من هرگز صاحب ریشى (مردی) ندیدم كه خطایش از تو (خودش) روشنتر باشد، حامل پیام و دلیلى باشد كه برخی بعض دیگرش را نقض كند و خدا جاى درستى براى آن نگذاشته باشد، من به سوى خدا مىگرایم و از آن دو نفر بیزارم.
على علیهالسلام فرمود: نزد آنها باز گرد و گفتار مرا به آنها برسان، خداش گفت: نه به خدا سوگند، نخواهم رفت، جز اینكه از خدا بخواهى كه مرا هر چه زودتر به سوى شما برگرداند و مرا به رضایت خود نسبت به شما موفق دارد، آن حضرت دعا كرد. دیرى نگذشت كه خداش برگشت و در جنگ جمل در ركاب آن حضرت كشته شد، خدایش رحمت كند (و هم چنین نفرین آن حضرت درباره آن دو نفر مستجاب شد، زیرا زبیر در آغاز جنگ از معركه بیرون رفت، مردى تمیمى خود را به او رسانید و مقتولش ساخت و طلحه هم در همان آغاز جنگ كشته شد.)
شرح
در این حدیث شواهدی از علم غیب حضرت امر مومنان صلواتاللهوسلامهعلیه وجود دارد و نیز شواهدی بر اجابت دعای آن حضرت و نیز شواهدی بر حقانیت آن حضرت.
488- الحديث الثانی و هو السابع عشر و ثمانیة مائة
عَنْ رَافِعِ بْنِ سَلَمَةَ قَالَ: كُنْتُ مَعَ عَلِيِّ بْنِ أَبِيطَالِبٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ يَوْمَ النَّهْرَوَانِ فَبَيْنَا عَلِيٌّ(ع) جَالِسٌ إِذْ جَاءَ فَارِسٌ فَقَالَ: السَّلامُ عَلَيْكَ يَا عَلِيُّ فَقَالَ لَهُ عَلِيٌّ(ع): وَ عَلَيْكَ السَّلامُ مَا لَكَ ثَكِلَتْكَ أُمُّكَ لَمْ تُسَلِّمْ عَلَيَّ بِإِمْرَةِ الْمُؤْمِنِينَ؟ قَالَ: بَلَى سَأُخْبِرُكَ عَنْ ذَلِكَ: كُنْتُ إِذْ كُنْتَ عَلَى الْحَقِّ بِصِفِّينَ فَلَمَّا حَكَّمْتَ الْحَكَمَيْنِ بَرِئْتُ مِنْكَ وَ سَمَّيْتُكَ مُشْرِكاً فَأَصْبَحْتُ لا أَدْرِي إِلَى أَيْنَ أَصْرِفُ وَلايَتِي وَ اللَّهِ لانْ أَعْرِفَ هُدَاكَ مِنْ ضَلالَتِكَ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنَ الدُّنْيَا وَ مَا فِيهَا فَقَالَ لَهُ عَلِيٌّ(ع): ثَكِلَتْكَ أُمُّكَ قِفْ مِنِّي قَرِيباً أُرِيكَ عَلامَاتِ الْهُدَى مِنْ عَلامَاتِ الضَّلالَةِ، فَوَقَفَ الرَّجُلُ قَرِيباً مِنْهُ فَبَيْنَمَا هُوَ كَذَلِكَ إِذْ أَقْبَلَ فَارِسٌ يَرْكُضُ حَتَّى أَتَى عَلِيّاً(ع) فَقَالَ: يَا أَمِيرَالْمُؤْمِنِينَ أَبْشِرْ بِالْفَتْحِ أَقَرَّ اللَّهُ عَيْنَكَ قَدْ وَ اللَّهِ قُتِلَ الْقَوْمُ أَجْمَعُونَ فَقَالَ لَهُ: مِنْ دُونِ النَّهَرِ أَوْ مِنْ خَلْفِهِ قَالَ: بَلْ مِنْ دُونِهِ فَقَالَ: كَذَبْتَ وَ الَّذِي فَلَقَ الْحَبَّةَ وَ بَرَأَ النَّسَمَةَ لا يَعْبُرُونَ أَبَداً حَتَّى يُقْتَلُوا فَقَالَ الرَّجُلُ: فَازْدَدْتُ فِيهِ بَصِيرَةً فَجَاءَ آخَرُ يَرْكُضُ عَلَى فَرَسٍ لَهُ فَقَالَ لَهُ: مِثْلَ ذَلِكَ فَرَدَّ عَلَيْهِ أَمِيرُالْمُؤْمِنِينَ(ع) مِثْلَ الَّذِي رَدَّ عَلَى صَاحِبِهِ قَالَ الرَّجُلُ الشَّاكُّ: وَ هَمَمْتُ أَنْ أَحْمِلَ عَلَى عَلِيٍّ(ع) فَأَفْلَقَ هَامَتَهُ بِالسَّيْفِ. ثُمَّ جَاءَ فَارِسَانِ يَرْكُضَانِ قَدْ أَعْرَقَا فَرَسَيْهِمَا فَقَالا: أَقَرَّ اللَّهُ عَيْنَكَ يَا أَمِيرَالْمُؤْمِنِينَ أَبْشِرْ بِالْفَتْحِ قَدْ وَ اللَّهِ قُتِلَ الْقَوْمُ أَجْمَعُونَ فَقَالَ: عَلِيٌّ(ع) أَ مِنْ خَلْفِ النَّهَرِ أَوْ مِنْ دُونِهِ قَالا: لا بَلْ مِنْ خَلْفِهِ إِنَّهُمْ لَمَّا اقْتَحَمُوا خَيْلَهُمُ النَّهْرَوَانَ وَ ضَرَبَ الْمَاءُ لَبَّاتِ خُيُولِهِمْ رَجَعُوا فَأُصِيبُوا فَقَالَ أَمِيرُالْمُؤْمِنِينَ(ع): صَدَقْتُمَا فَنَزَلَ الرَّجُلُ عَنْ فَرَسِهِ فَأَخَذَ بِيَدِ أَمِيرِالْمُؤْمِنِينَ(ع) وَ بِرِجْلِهِ فَقَبَّلَهُمَا فَقَالَ عَلِيٌّ(ع) هَذِهِ لَكَ آيَةٌ.
ترجمه: رافع بن سلمه گوید: روز جنگ نهروان همراه على بن ابیطالب صلوات الله علیه بودم، هنگامى كه على علیهالسلام نشسته بود، سوارى آمد و گفت: السلام علیك یا على. على علیهالسلام فرمود: علیك السلام مادرت مرگت بیند چرا به عنوان امیرالمؤمنین بر من سلام نكردى؟ گفت! آرى، اكنون علتش را به تو مىگویم: در جنگ صفین تو بر حق بودى ولى چون حكومت حكمین را پذیرفتى از تو بیزارى جستم و تو را مشرك دانستم، اكنون نمىدانم از كى پیروى كنم، به خدا اگر هدایت تو را از گمراهیت باز شناسم (بدانم بر حقى یا بر باطل) براى من از تمام دنیا بهتر است.
على علیهالسلام به او فرمود: مادرت مرگت ببیند، نزدیك من بیا تا نشانههاى هدایت را از نشانههاى گمراهى براى تو بازنمایم، آن مرد نزدیك حضرت ایستاد، در آن میان سوارى شتابان آمد تا نزد على علیهالسلام رسید و گفت: یا امیرالمؤمنین! مژده باد تو را بر فتح، خدا چشمت را روشن كند، به خدا تمام لشكر دشمن كشته شد حضرت به او فرمود: زیر نهر یا پشت آن؟ گفت آرى زیر نهر، فرمود: دروغ گفتى، سوگند به آن كه دانه را شكافد و جاندار آفریند، آنها هرگز از نهر عبور نكنند تا كشته شوند.
آن مرد گوید: بصیرتم (درباره بیزارى و مشرك بودن) بهكلى زیاده گشت (زیرا آن مرد را تكذیب كرد) اسب سوار دیگرى دوان آمد و همان مطلب را به او گفت، امیرالمؤمنین علیهالسلام به او همان جواب را گفت كه به رفیقش گفت، مرد شاك گوید: من مىخواستم به على علیهالسلام حمله كنم و با شمشیر فرقش را بشكافم، سپس دو سوار دیگر دوان آمدند كه اسبان آنها عرق كرده بود. گفتند: خدا چشمت را روشن كند اى امیرالمؤمنین، مژده باد تو را به فتح، به خدا كه همه آن مردم كشته شدند، على علیهالسلام فرمود: پشت نهر یا زیر آن؟ گفتند: نه، بلكه پشت نهر، چون ایشان اسبهاى خود را به طرف نهروان راندند و آب زیر گردن اسبشان رسید، برگشتند و كشته شدند. امیرالمؤمنین علیهالسلام فرمود: راست گفتید، آن مرد از اسبش به زیر آمد و دست و پاى امیرالمؤمنین علیهالسلام را گرفت و بوسید، سپس على علیهالسلام فرمود: این است نشانه و معجزهاى براى تو.
شرح: على علیهالسلام در این روایت دو مرتبه به آن مرد فرمود: مادرت مرگت بیند. علامه مجلسى (ره) گوید نفرین حضرت از آن جهت بود كه هر كسى بالاخره مىمیرد و یا از این جهت است كه مرگ براى او از آن عقیده فاسد بهتر است و یا این جمله از الفاظى است كه در لغت عرب مرسوم است و گوینده قصد نفرین ندارد مانند جمله تبت یدا لك قاتلك الله مرات.
شرح
خدا مرگت دهد در عربی مانند حیف نون در فارسی است.
489- الحديث الثالث و هو الثامن عشر و ثمانیة مائة
عَنْ حَبَابَةَ الْوَالِبِيَّةِ قَالَتْ: رَأَيْتُ أَمِيرَالْمُؤْمِنِينَ(ع) فِي شُرْطَةِ الْخَمِيسِ وَ مَعَهُ دِرَّةٌ لَهَا سَبَابَتَانِ يَضْرِبُ بِهَا بَيَّاعِي الْجِرِّيِّ وَ الْمَارْمَاهِي وَ الزِّمَّارِ وَ يَقُولُ لَهُمْ: يَا بَيَّاعِي مُسُوخِ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَ جُنْدِ بَنِي مَرْوَانَ فَقَامَ إِلَيْهِ فُرَاتُ بْنُ أَحْنَفَ فَقَالَ: يَا أَمِيرَالْمُؤْمِنِينَ وَ مَا جُنْدُ بَنِي مَرْوَانَ قَالَ: فَقَالَ لَهُ: أَقْوَامٌ حلَقوا اللِّحَى وَ فَتَلُوا الشَّوَارِبَ فَمُسِخُوا فَلَمْ أَرَ نَاطِقاً أَحْسَنَ نُطْقاً مِنْهُ ثُمَّ اتَّبَعْتُهُ فَلَمْ أَزَلْ أَقْفُو أَثَرَهُ حَتَّى قَعَدَ فِي رَحَبَةِ الْمَسْجِدِ فَقُلْتُ لَهُ: يَا أَمِيرَالْمُؤْمِنِينَ مَا دَلالَةُ الْإِمَامَةِ يَرْحَمُكَ اللَّهُ قَالَتْ: فَقَالَ: ائْتِينِي بِتِلْكِ الْحَصَاةِ وَ أَشَارَ بِيَدِهِ إِلَى حَصَاةٍ فَأَتَيْتُهُ بِهَا فَطَبَعَ لِي فِيهَا بِخَاتَمِهِ ثُمَّ قَالَ لِي: يَا حَبَابَةُ إِذَا ادَّعَى مُدَّعٍ الْإِمَامَةَ فَقَدَرَ أَنْ يَطْبَعَ كَمَا رَأَيْتِ فَاعْلَمِي أَنَّهُ إِمَامٌ مُفْتَرَضُ الطَّاعَةِ وَ الْإِمَامُ لا يَعْزُبُ عَنْهُ شَيْءٌ يُرِيدُهُ قَالَتْ: ثُمَّ انْصَرَفْتُ حَتَّى قُبِضَ أَمِيرُالْمُؤْمِنِينَ(ع) فَجِئْتُ إِلَى الْحَسَنِ(ع) وَ هُوَ فِي مَجْلِسِ أَمِيرِالْمُؤْمِنِينَ(ع) وَ النَّاسُ يَسْأَلُونَهُ فَقَالَ: يَا حَبَابَةُ الْوَالِبِيَّةُ فَقُلْتُ: نَعَمْ يَا مَوْلايَ فَقَالَ: هَاتِي مَا مَعَكِ قَالَ: فَأَعْطَيْتُهُ فَطَبَعَ فِيهَا كَمَا طَبَعَ أَمِيرُالْمُؤْمِنِينَ(ع) قَالَتْ: ثُمَّ أَتَيْتُ الْحُسَيْنَ(ع) وَ هُوَ فِي مَسْجِدِ رَسُولِ اللَّهِ(ص) فَقَرَّبَ وَ رَحَّبَ ثُمَّ قَالَ لِي: إِنَ فِي الدَّلالَةِ دَلِيلًا عَلَى مَا تُرِيدِينَ أَ فَتُرِيدِينَ دَلالَةَ الْإِمَامَةِ فَقُلْتُ: نَعَمْ يَا سَيِّدِي فَقَالَ: هَاتِي مَا مَعَكِ فَنَاوَلْتُهُ الْحَصَاةَ فَطَبَعَ لِي فِيهَا قَالَتْ: ثُمَّ أَتَيْتُ عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ(ع) وَ قَدْ بَلَغَ بِيَ الْكِبَرُ إِلَى أَنْ أُرْعِشْتُ وَ أَنَا أَعُدُّ يَوْمَئِذٍ مِائَةً وَ ثَلاثَ عَشْرَةَ سَنَةً فَرَأَيْتُهُ رَاكِعاً وَ سَاجِداً وَ مَشْغُولًا بِالْعِبَادَةِ فَيَئِسْتُ مِنَ الدَّلالَةِ فَأَوْمَأَ إِلَيَّ بِالسَّبَّابَةِ فَعَادَ إِلَيَّ شَبَابِي قَالَتْ فَقُلْتُ: يَا سَيِّدِي كَمْ مَضَى مِنَ الدُّنْيَا وَ كَمْ بَقِيَ؟ فَقَالَ: أَمَّا مَا مَضَى فَنَعَمْ وَ أَمَّا مَا بَقِيَ فَلا قَالَتْ: ثُمَّ قَالَ لِي: هَاتِي مَا مَعَكِ فَأَعْطَيْتُهُ الْحَصَاةَ فَطَبَعَ لِي فِيهَا ثُمَّ أَتَيْتُ أَبَاجَعْفَرٍ(ع) فَطَبَعَ لی فِيهَا ثُمَّ أَتَيْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ(ع) فَطَبَعَ لِي فِيهَا ثُمَّ أَتَيْتُ أَبَاالْحَسَنِ مُوسَى(ع) فَطَبَعَ لِي فِيهَا ثُمَّ أَتَيْتُ الرِّضَا(ع) فَطَبَعَ لِي فِيهَا وَ عَاشَتْ حَبَابَةُ بَعْدَ ذَلِكَ تِسْعَةَ أَشْهُرٍ عَلَى مَا ذَكَرَ مُحَمَّدُ بْنُ هِشَامٍ.
ترجمه: حبابه والبیه (نام زنى است از والبه یمن) گوید: امیرالمؤمنین علیهالسلام را در محل پیشقراولان لشكر دیدم كه با تازیانه دو سرى كه همراه داشت فروشندگان ماهى جرى (بىفلس) و مار ماهى و ماهى زمار را (كه فروش آنها حرام است) مىزد و مىفرمود: اى فروشندگان مسخ شدههاى بنى اسرائیل و لشگر بنى مروان! فرات بن احنف نزد حضرت ایستاد و گفت: یا امیرالمؤمنین لشكر بنى مروان كیانند؟ فرمود: مردمى كه ریشها را مىتراشیدند و سبیلها را تاب مىدادند سپس مسخ شدند.
(فرات گوید) من گویندهاى را خوش بیانتر از او ندیده بودم. از دنبالش مىرفتم تا در جلو خان مسجد نشست و به او عرض كردم: دلیل بر امامت چیست خدایت رحمت كند؟ فرمود: آن سنگریزه را بیاور و با دست اشاره به سنگریزهاى كرد آن را نزدش آوردم، پس با خاتمش آن را مهر كرد و سپس به من فرمود: اى حبابه: هر گاه كسى ادعاى امامت كرد و توانست چنانكه دیدى مهر كند، بدانكه او امام است كه اطاعتش واجب است و نیز امام هر چه را بخواهد، از او پنهان نگردد.
حبابه گوید: من رفتم تا زمانى كه امیرالمؤمنین علیهالسلام وفات كرد، نزد امام حسن علیهالسلام آمدم: زمانی كه آن حضرت در مسند امیرالمؤمنین علیهالسلام نشسته و مردم از او سؤال مىكردند. فرمود: اى حبابه والبیه عرض كردم: بلی، مولاى من؛ فرمود: آنچه همراه دارى بیاور، من آن سنگریزه را به او دادم، حضرت براى من بر آن مهر نهاد چنانكه امیرالمؤمنین (ع) مهر نهاد.
سپس نزد حسین علیهالسلام آمدم،: زمانی كه در مسجد پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم بود، مرا پیش خواند و خوش آمد گفت، سپس فرمود: در میان نشانه امامت آنچه را هم تو مىخواهى هست، دلیل امامت را مىخواهى؟ گفتم: آرى، آقاى من! فرمود: آنچه همراه دارى بیاور، سنگریزه را به آن حضرت دادم، او هم براى من بر آن مهر نهاد.
سپس نزد على بن الحسین علیهالسلام آمدم و از پیرى به آنجا رسیده بودم كه مرا رعشه گرفته بود و من آن زمان 113 سال براى خود مىشمردم. آن حضرت را دیدم ركوع و سجود مىكند مشغول عبادت است. من از دریافت نشانه امامت مأیوس شدم حضرت با انگشت سبابه به من شاره كرد، جوانى من بر گشت، گفتم: آقاى من از دنیا چقدر گذشته و چقدر باقى مانده؟ فرمود: اما نسبت به گذشته آرى و اما نسبت به باقیمانده، نه (گذشته را مىتوان معلوم كرد و لى باقیمانده را كسى را نمیداند) سپس فرمود: آنچه همراه دارى بیاور.
من سنگریزه را به او دادم، حضرت بر آن مهر نهاد.
سپس آن را به امام باقر علیهالسلام دادم او هم برایم مهر كرد سپس نزد امام صادق علیهالسلام آمدم او هم برایم مهر كرد: سپس خدمت ابوالحسن موسى بن جعفر علیهالسلام آمدم، او هم برایم مهر كرد، سپس خدمت حضرت رضا علیهالسلام آمدم، او هم برایم مهر كرد و چنانکه محمد بن هشام نقل كرده، لبابه بعد از آن نه ماه دیگر هم زنده بود.
شرح: عبدالله بن هاشم كه این روایت را از عبدالكریم نقل مىكند اسم او را در كتب رجال ذكر ننمودهاند و از او نام و نشانى موجود نیست، از این جهت علماء درایه این روایت را مجهول نامیدهاند.
490- الحديث الرابع و هو التاسع عشر و ثمانیة مائة
عَنْ أَبِيهَاشِمٍ دَاوُدَ بْنِ الْقَاسِمِ الْجَعْفَرِيِّ قَالَ: كُنْتُ عِنْدَ أَبِيمُحَمَّدٍ(ع) فَاسْتُؤْذِنَ لِرَجُلٍ مِنْ أَهْلِ الْيَمَنِ عَلَيْهِ فَدَخَلَ رَجُلٌ عَبْلٌ طَوِيلٌ جَسِيمٌ فَسَلَّمَ عَلَيْهِ بِالْوَلايَةِ فَرَدَّ عَلَيْهِ بِالْقَبُولِ وَ أَمَرَهُ بِالْجُلُوسِ فَجَلَسَ مُلاصِقاً لِي فَقُلْتُ فِي نَفْسِي: لَيْتَ شِعْرِي مَنْ هَذَا فَقَالَ: أَبُومُحَمَّدٍ(ع) هَذَا مِنْ وُلْدِ الْأَعْرَابِيَّةِ صَاحِبَةِ الْحَصَاةِ الَّتِي طَبَعَ آبَائِي(ع) فِيهَا بِخَوَاتِيمِهِمْ فَانْطَبَعَتْ وَ قَدْ جَاءَ بِهَا مَعَهُ يُرِيدُ أَنْ أَطْبَعَ فِيهَا ثُمَّ قَالَ: هَاتِهَا فَأَخْرَجَ حَصَاةً وَ فِي جَانِبٍ مِنْهَا مَوْضِعٌ أَمْلَسُ فَأَخَذَهَا أَبُومُحَمدٍ(ع) ثُمَّ أَخْرَجَ خَاتَمَهُ فَطَبَعَ فِيهَا فَانْطَبَعَ فَكَأَنِّي أَرَى نَقْشَ خَاتَمِهِ السَّاعَةَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ فَقُلْتُ لِلْيَمَانِيِّ: رَأَيْتَهُ قَبْلَ هَذَا قَطُّ؟ قَالَ: لا وَ اللَّهِ وَ إِنِّي لَمُنْذُ دَهْرٍ حَرِيصٌ عَلَى رُؤْيَتِهِ حَتَّى كَانَ السَّاعَةَ أَتَانِي شَابٌّ لَسْتُ أَرَاهُ فَقَالَ لِي: قُمْ فَادْخُلْ فَدَخَلْتُ ثُمَّ نَهَضَ الْيَمَانِيُّ وَ هُوَ يَقُولُ: رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ أَشْهَدُ بِاللَّهِ إِنَّ حَقَّكَ لَوَاجِبٌ كَوُجُوبِ حَقِّ أَمِيرِالْمُؤْمِنِينَ(ع) وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ بَعْدِهِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ ثُمَّ مَضَى فَلَمْ أَرَهُ بَعْدَ ذَلِكَ قَالَ: إِسْحَاقُ قَالَ: أَبُوهَاشِمٍ الْجَعْفَرِيُّ وَ سَأَلْتُهُ عَنِ اسْمِهِ فَقَالَ: اسْمِي مِهْجَعُ بْنُ الصَّلْتِ بْنِ عُقْبَةَ بْنِ سِمْعَانَ بْنِ غَانِمِ ابْنِ أُمِّ غَانِمٍ وَ هِيَ الْأَعْرَابِيَّةُ الْيَمَانِيَّةُ صَاحِبَةُ الْحَصَاةِ الَّتِي طَبَعَ فِيهَا أَمِيرُالْمُؤْمِنِينَ(ع) وَ السِّبْطُ إِلَى وَقْتِ أَبِيالْحَسَنِ(ع)
ترجمه: ابوهاشم جعفرى گوید: من خدمت ابىمحمد (امام حسن عسكرى علیهالسلام) بودم كه براى مردى یمنى اجازه تشرف خواستند، سپس وارد شد. مردى بود فربه، بلند، تنومند، بهعنوان ولایت به امام علیهالسلام سلام كرد (یعنى گفت السلام علیك یا ولى الله) و حضرت با پذیرش، جواب گفت و فرمان نشستن داد، او پهلوى من نشست، من با خود گفتم: كاش میدانستم این كیست، امام علیهالسلام فرمود: این از فرزندان آن زن عربى است كه سنگریزهاى را دارد كه پدرانم با خاتم خویش آن را مهر كردهاند و اكنون آن را آورده و مىخواهد من مهر كنم سپس فرمود: آن را بده، او سنگریزهاى را بیرون كرد كه در یك طرفش جاى صافى بود، امام عسكرى علیهالسلام آن را گرفت. سپس خاتمش را در آورد و آن را چنان مهر كرد كه نقش برداشته شد، گویا الان نقش خاتم آن حضرت كه «الحسن بن على» بود پیش چشم من است.
ابوهاشم گوید: من به یمانى گفتم: هرگز پیش از این آن حضرت را دیده بودى؟ گفت: نه به خدا، سالهاست كه من اشتیاق دیدن او را داشتم تا آن كه همین ساعت جوانى كه او را ندیده بودم نزد من آمد و گفت: برخیز و داخل شو، من هم در آمدم، سپس مرد یمانى برخاست و مىگفت: رحمت و بركات خدا بر شما خاندان باد، ذریهاى هستید كه برخی پاره تن برخی دیگرید، بهخدا سوگند كه رعایت حق شما واجب است مانند حق امیرالمؤمنین علیهالسلام و امامان بعد از او صلوات الله علیهم اجمعین، سپس او رفت و من دیگر ندیدمش.
اسحاق گوید: ابوهاشم جعفرى گفت: من اسم یمانى را پرسیدم، گفت اسم من مهجع بن صلت بن عقبة بن سمعان بن غانم ام غانم است و ام غانم همان زن عرب یمانى است كه امیرالمؤمنین و نوادگانش تا حضرت رضا علیهالسلام سنگریزه او را مهر كرده بودند.
491- الحديث الخامس و هو العشرون و ثمانیة مائة
عَنْ أَبِيعُبَيْدَةَ وَ زُرَارَةَ جَمِيعاً عَنْ أَبِيجَعْفَرٍ(ع) قَالَ: لَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ(ع) أَرْسَلَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَنَفِيَّةِ إِلَى عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ(ع) فَخَلا بِهِ فَقَالَ لَهُ: يَا ابْنَ أَخِي قَدْ عَلِمْتَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ(ص) دَفَعَ الْوَصِيَّةَ وَ الْإِمَامَةَ مِنْ بَعْدِهِ إِلَى أَمِيرِالْمُؤْمِنِينَ(ع) ثُمَّ إِلَى الْحَسَنِ(ع) ثُمَّ إِلَى الْحُسَيْنِ(ع) وَ قَدْ قُتِلَ أَبُوكَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ وَ صَلَّى عَلَى رُوحِهِ وَ لَمْ يُوصِ وَ أَنَا عَمُّكَ وَ صِنْوُ أَبِيكَ وَ وِلادَتِي مِنْ عَلِيٍّ(ع) فِي سِنِّي وَ قَدِيمِي أَحَقُّ بِهَا مِنْكَ فِي حَدَاثَتِكَ فَلا تُنَازِعْنِي فِي الْوَصِيَّةِ وَ الْإِمَامَةِ وَ لا تُحَاجَّنِي فَقَالَ لَهُ: عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ(ع) يَا عَمِّ اتَّقِ اللَّهَ وَ لا تَدَّعِ مَا لَيْسَ لَكَ بِحَقٍّ إِنِّي أَعِظُكَ أَنْ تَكُونَ مِنَ الْجَاهِلِينَ إِنَّ أَبِي يَا عَمِّ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ أَوْصَى إِلَيَّ قَبْلَ أَنْ يَتَوَجَّهَ إِلَى الْعِرَاقِ وَ عَهِدَ إِلَيَّ فِي ذَلِكَ قَبْلَ أَنْ يُسْتَشْهَدَ بِسَاعَةٍ وَ هَذَا سِلاحُ رَسُولِ اللَّهِ(ص) عِنْدِي فَلا تَتَعَرَّضْ لِهَذَا فَإِنِّي أَخَافُ عَلَيْكَ نَقْصَ الْعُمُرِ وَ تَشَتُّتَ الْحَالِ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَ الْوَصِيَّةَ وَ الْإِمَامَةَ فِي عَقِبِ الْحُسَيْنِ(ع) فَإِذَا أَرَدْتَ أَنْ تَعْلَمَ ذَلِكَ فَانْطَلِقْ بِنَا إِلَى الْحَجَرِ الْأَسْوَدِ حَتَّى نَتَحَاكَمَ إِلَيْهِ وَ نَسْأَلَهُ عَنْ ذَلِكَ قَالَ أَبُوجَعْفَرٍ(ع): وَ كَانَ الْكَلامُ بَيْنَهُمَا بِمَكَّةَ فَانْطَلَقَا حَتَّى أتَيَا الْحَجَرَ الْأَسْوَدَ فَقَالَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ لِمُحَمَّدِ بْنِ الْحَنَفِيَّةِ: ابْدَأْ أَنْتَ فَابْتَهِلْ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ سَلْهُ أَنْ يُنْطِقَ لَكَ الْحَجَرَ ثُمَّ سَلْ فَابْتَهَلَ مُحَمَّدٌ فِي الدُّعَاءِ وَ سَأَلَ اللَّهَ ثُمَّ دَعَا الْحَجَرَ فَلَمْ يُجِبْهُ فَقَالَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ(ع): يَا عَمِّ لَوْ كُنْتَ وَصِيّاً وَ إِمَاماً لاجَابَكَ قَالَ لَهُ مُحَمَّدٌ: فَادْعُ اللَّهَ أَنْتَ يَا ابْنَ أَخِي وَ سَلْهُ فَدَعَا اللَّهَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ(ع) بِمَا أَرَادَ ثُمَّ قَالَ: أَسْأَلُكَ بِالَّذِي جَعَلَ فِيكَ مِيثَاقَ الْأَنْبِيَاءِ وَ مِيثَاقَ الْأَوْصِيَاءِ وَ مِيثَاقَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ لَمَّا أَخْبَرْتَنَا مَنِ الْوَصِيُّ وَ الْإِمَامُ بَعْدَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ(ع) قَالَ: فَتَحَرَّكَ الْحَجَرُ حَتَّى كَادَ أَنْ يَزُولَ عَنْ مَوْضِعِهِ ثُمَّ أَنْطَقَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِلِسَانٍ عَرَبِيٍّ مُبِينٍ فَقَالَ: اللَّهُمَّ إِنَّ الْوَصِيَّةَ وَ الْإِمَامَةَ بَعْدَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ(ع) إِلَى عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِيطَالِبٍ وَ ابْنِ فَاطِمَةَ بِنْتِ رَسُولِ اللَّهِ(ص) قَالَ: فَانْصَرَفَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ وَ هُوَ يَتَوَلَّى عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ(ع).
ترجمه: امام باقر علیهالسلام فرمود: چون امام حسین علیهالسلام كشته شد، محمد بن حنفیه، شخصى را نزد على ابن الحسین فرستاد كه تقاضا كند با او در خلوت سخن گوید سپس (در خلوت) به آن حضرت چنین گفت: پسر برادرم! میدانى كه رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم وصیت و امامت را پس از خود به امیرالمؤمنین علیهالسلام و بعد از او به امام حسن علیهالسلام و بعد از او به امام حسین علیهالسلام واگذاشت. و پدر شما رضى الله عنه و صلوات بر روحش باد، كشته شد و وصیت هم نكرد و من عموى شما و با پدر شما از یك ریشهام و زاده على علیهالسلام هستم. من با این سن و سبقتى كه بر شما دارم از شما كه جوانید به امامت سزاوارترم، پس با من در امر وصیت و امامت منازعه و مجادله مكن. على بن الحسین علیهالسلام به او فرمود: اى عمو از خدا پروا كن و چیزى را كه حق ندارى ادعا مكن. من تو را موعظه مىكنم كه مبادا از جاهلان باشى، اى عمو! همانا پدرم صلوات الله علیه پیش از آن كه رهسپار عراق شود به من وصیت فرمود و ساعتى پیش از شهادتش نسبت به آن با من عهد كرد. و این سلاح رسول خدا صلیاللهعلیهوآلهوسلم است نزد من، متعرض این امر مشو كه مىترسم عمرت كوتاه و حالت پریشان شود.