فصل31: زبانیه و تعداد آن(ص372)

ملائکه بر دو دسته‌اند:

1- ملائکه علاّمه که پیوسته به خدای متعال اشتغال دارند و به غیر او توجه و التفات ندارند.

2- ملائکه عمّاله که به اجسام و جسمانیات و دنیا و دوزخ تعلق تدبیری دارند.

ملائکه عمّاله نوزده ملک است چنان‌که حق تعالی فرمود: وَمَا أَدْرَاكَ مَا سَقَرُ*لاَ تُبْقِي وَلاَ تَذَرُ*لَوَّاحَةٌ لِلْبَشَرِ*عَلَيْهَا تِسْعَةَ عَشَرَ(مدثر، 27-30) که عبارتند از:

ارواح کواکب سیار هفت‌گانه به‌اضافه ارواح ثوابت بروج دوازده‌گانه که مجموع آن‌ها نوزده ملک می‌شود. این‌ها ملائکه عماله عالم کبیر طبیعی است.

در عالم نفسانی صغیر انسانی نیز عبارت است از: مجاری ادراکی حسی ظاهری پنجگانه به‌اضافه مجاری ادراکی باطنی پنجگانه به‌اضافه دو قوه محرکه که مبدأ اعمال شهوی و غضبی حیوانی است به‌اضافه هفت قوه نباتی که مبدأ افعال نباتی است، یعنی سه قوه غاذیه، نامیه و منمیه و چهرا قوه جاذبه، ماسکه، هاضمه و دافعه که مجموع آن‌ها نوزده ملک می‌شود.

هر یک از این قوای نوزدهگانه عالم صغیر انسانی از عوامل شعله‌ور ساختن آتش دوزخند. این قوا در همین عالم طبیعت نیز به شعله‌ور ساختن آتش دوزخ اشتغال دارند ولی به سبب محجوب بودن آن و غفلت انسان و تخدیر طبیعت، کسی شعله‌ور بودن آن را مشاهده نمی‌کند ولی در عالم کشف اشرار و رفع غفلت‌ها آن‌چه در دنیا محجوب بود، مکشوف می‌شود.