فصل 7: توضیح بیش‌تر فصل پیش (ص222)

مادّه آخرت، قوه خیال است.

تفاوت مادّه دنیا و آخرت

1- هر هیولا و مادّه‌ای که لطیف‌تر باشد، سریع‌تر و راحت‌تر صور را می‌پذیرد.

مانند هوا که از آب لطیف‌تر است و سریع‌تر صور را می‌پذیرد.

مانند آب که از خاک لطیف‌تر است و سریع‌تر صور را می‌پذیرد.

ترتیب لطافت مواد: 1- خاک 2- آب 3- هوا 4- نور 5- روح بخاری 6- خیال.

خیال، پایان دنیا و آغاز آخرت است.

هر قوه‌ و مادّه‌ای که لطیف‌تر باشد، پذیرای صورت‌های شریف‌تر و ماندگارتر است

مادّه آخرت (خیال) لطیف‌ترین مواد است پس بیش‌ترین قبول نسبت به بهترین صور را دارد.

2- پذیرش صور توسط مادّه دنیوی از طریق حرکت و زمان انجام می‌شود ولی در مادّه آخرت این‌گونه نیست بلکه صرفا با افاضه حق تعالی و با توجه به ملکات نفس است.

3- بازگشت صور مواد دنیوی پس از زوال آن‌ها متوقف بر تاثیر اسباب خارجی است ولی بازگشت صور مواد اخروی متوقف بر حرکت و زمان نیست بلکه با اراده انجام می‌شود.