فصل22: گروه‌های مردم در قیامت (ص305)

اهل آخرت بر سه دسته‌اند: 1- مقربان 20 اصحاب یمین 3- اصحاب شما.

دسته دیگری هم هستند که اهل توقفند ولی یا به اصحاب یمین ملحق می‌شوند یا به اصحاب شمال.

گروه‌های یادشده از جهت حساب بر دو دسته‌اند:

گروه اول: آنان که بدون حساب وارد بهشت می‌شوند. این گروه خود بر سه دسته‌اند:

1- مقربان و کاملان در معرفت

وَلَا تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ مَا عَلَيْكَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِنْ شَيْءٍ وَمَا مِنْ حِسَابِكَ عَلَيْهِمْ مِنْ شَيْءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُونَ مِنَ الظَّالِمِينَ(انعام، 52)

2- آن دسته از اصحاب یمین که در دنیا مرتکب هیچ سیئه‌ای نشده‌‌اند.

تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ(قصص، 83).

3- نفوس ساده‌ای که صحیفه عملشان هم از سیئات تهی است و هم از حسنات.

ورود این دست در هر یک از بهشت و دوزخ ممکن است. ورود آن‌ها به بهشت منعی ندارد.

رحمت الهی بر نقمت او سبقت دارد.

سبقت رحمت غضبی

وَاكْتُبْ لَنَا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ إِنَّا هُدْنَا إِلَيْكَ قَالَ عَذَابِي أُصِيبُ بِهِ مَنْ أَشَاءُ وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ فَسَأَكْتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَالَّذِينَ هُمْ بِآيَاتِنَا يُؤْمِنُونَ(اعراف، 156)

پس آن‌ها به لطف و رحمت الهی به بهشت وارد می‌شوند.

گروه دوم: آنان که بدون حساب وارد دوزخ می‌شوند. (ص306).

این‌ها بر دو دسته‌اند: 1- آنان که هیچ عمل صالحی ندارند مانند کفار

فلا نقیم لهم وزنا

2- کسانی که اعمال صالح خود را باطل کرده‌اند

أُولَئِكَ الَّذِينَ لَيْسَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ إِلَّا النَّارُ وَحَبِطَ مَا صَنَعُوا فِيهَا وَبَاطِلٌ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ(هود، 16)

وَقَدِمْنَا إِلَى مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاءً مَنْثُورًا(فرقان، 23)

گروه سوم: آنان که با حساب وارد بهشت و دوزخ می‌شوند. این‌ها کسانی هستند که حسنات را با سیئات درآمیخته‌اند که بر دو دسته‌اند:

1- کسانی که حسابشان سخت و دقیق است. همان‌گونه که در دنیا سخت و دقیق با مردم رفتار می‌کردند.

2- کسانی که از سختی و دقت و سوء حساب و عذاب دوزخ خائفند.

این دسته حساب سخت و دقیق ندارند چه رسد به این که به دوزخ و عذاب روند.