الحديث الثانى عشر و هو الخمسون و المائة

قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِيَّاكُمْ وَ الْكَذِبَ الْمُفْتَرِعَ قِيلَ لَهُ وَ مَا الْكَذِبُ الْمُفْتَرِعُ قَالَ أَنْ يُحَدِّثَكَ الرَّجُلُ بِالْحَدِيثِ فَتَتْرُكَهُ وَ تَرْوِيَهُ عَنِ الَّذِي حَدَّثَكَ عَنْهُ

ترجمه : و فرمود از دروغ مفترع بپرهیزید، عرض شد دروغ مفترع چیست؟ فرمود: این‌كه مردى به‌تو حدیثى گوید و تو در مقام نقل گوینده را رها كنى و آن‌را از كسی‌كه گوینده از او خبر داده روایت كنى.

در حدیث 7 از امیرالمؤمنین علیه السلام نقل شد كه حدیث را به گوینده‌اش نسبت دهید تا اگر دروغ باشد زیانش دامنگیر او شود و در این حدیث می‌فرماید اگر بگوینده نسبت ندهى و به آنكه گوینده از او نقل كرده نسبت دهى یك نوع دروغ است، زیرا می‌گوئى از فلانى شنیدم در صورتی‌كه چنین نبوده است.

معنى اصطلاحی مفترع ‌را امام علیه السلام بیان فرمود. از سؤال اصحاب با آنكه أهل زبان عربی بودند می‌توان دریافت كه استعمال این كلمه در این مورد از ابتكارات و اصطلاحات خود آن حضرت است نظیر استعمال الفاظ صوم و صلوة در معانى شرعیه. ولى با قطع نظر از بیان امام علیه السلام معنى مفترع عبارت است از: «دروغ غیر اصلى یا دروغ میان پاره».

شرح‏