پرسش (298):
با عرض سلام وخسته نباشيد و تشکر از سايت زيبا، پر بار و زنده شما.
لطفاً تفاوت تشکيک از نظر اشراق و متعاليه را بفرماييد. با تشکر

پاسخ:
به نام خدا
تشکيک از نظر شيخ اشراق بر حسب ظاهر بيشتر گفته‌هاي وي و نيز تفاسير رايج آن، به مراتب ماهيت ارتباط دارد نه به وجود، ولي از ديدگاه حکمت متعاليه و بر حسب تفاسير رايج آن، تشکيک مربوط به وجود است. بر حسب يکي از تفاسير که گمان حقير از ديگر تفاسير درست‌تر مي‌نمايد، تشکيک در حکمت سهروردي مربوط به نور است و در حکمت متعاليه، مربوط به ظهورات وجود است نه خود وجود. بر اين اساس، تشکيک نور با تشکيک رايج در حکمت متعاليه به هم نزديک است و تشکيک ظهور در حکمت متعاليه همان تشکيک مورد نظر عرفان نظري است. شرح آن را مي‌توان در شرح تحليلي حکمت اشراق جست.