پرسش (184):
آيا ديدن مرتبه طبيعي و عنصري پير مي‌تواند طي طريق را تسريع بخشد؟

پاسخ:
بيشتر اهل ايمان و سلوک جز از طريق مشاهده‌ي مرتبه‌ي طبيعي و عنصري ولي و نبي نمي‌توانند مشتاق سلوک شوند و نمي‌شوند، چون اولين مرتبه‌ي ايمان، همان ايمان ظاهري است که اغلب اهل ايمان از آن آغاز مي‌کنند و با اتصاف به آن، مشتاق مراتب ديگر ايمان مي‌گردند.
علت اين‌که مؤمنان در حضور نبي و ولي با ايمان و عمل نزديک‌ترند همين است و علت اين‌که با غيبت يا رحلت نبي و ولي، مؤمنان نيز از ايمان غايب مي‌گردند و عقيده و عملشان فوت مي‌کند، همين است.
پس ارتباط با ‌مرتبه‌ي طبيعي و عنصري نبي و ولي براي اغلب اهل ايمان و سلوک بسي سودمند، بلکه لازم است، ولي براي همگان اين‌گونه نيست. برخي بدون چنين ارتباطي نه‌تنها مي‌توانند سير بدايت را به انجام برسانند، بلکه مي‌توانند از بسياري از کساني که از چنين ارتباطي برخوردار هستند يا بوده‌اند، پيشي گيرند و از سابقون مقربون که جز از طريق اخلاص و صداقت در محبت امکان‌پذير نيست، گردند.