پرسش (252):
سلام عليکم، عرض ادب و احترام خدمت استاد گرامي.
سؤالي دارم در مورد ملائک مقرب الهي. امام سجاد عليه السلام در صحيفه سجاديه از اين گروه از ملائک به «حاملان عرش الهي» ياد مي‌کنند يا تعبيري اين‌گونه که فهم آن براي من مقدور نيست. در صورت امکان توضيح بفرمائيد. متشکرم

پاسخ:
با نام خدا
تعداد عوالم هستي يا مراتب آن بسيار است که تحت عنوان عقول يا انوار يا آسمان‌ها بيان شده است. انسان متعارف تنها به عالم طبيعت و تا اندازه‌اي هم به موجودات و ساکنان آن آشناست. از عوالم ديگر که تعداد طولي و عرضي آن بسيار است، بي‌خبر است و چون تا کسي از چيزي تجربه نداشته باشد يا به‌طريقي بدان آگاه نباشد، گفتگو با او ممکن نيست، آن‌چه درباره‌ي ساکنان آسمان‌ها گفته شده است، به زبان عرفي شباهت بسيار دارد.
موجودات عوالم فراتر از طبيعت را مَلَک ناميده‌اند و اگرچه با اشاره تفاوت‌هاي آن‌‌ها را به ما گوشزد کرده‌اند ولي تا از آن‌ها تجربه و آگاهي خاص نداشته باشيم، توانايي فهم آن اشارات را نيز نداريم. ملائک را به مقرب و غيرمقرب يا به ملکوتي و جبروتي يا به مهيّم غير مهيم يا به دو بال و چهار بال تقسيم نموده‌اند، ولي اين‌ها همه اشاره است به چيزي که اغلب ما از آن تجربه‌اي نداريم، اگرچه با آن‌ها نادانسته سروکار داريم.
عرش الهي نيز مرتبه‌اي از مراتب عالم هستي است و بسياري از فرشتگان الهي که کمترين جهات کثرت را دارند يا بدان خاطر که در اولين مرتبه‌ي پس از عرش قرار دارند و يا بدان جهت که رشحه‌ي فيض آنند، يا بدان دليل که جز به عرش توجه ندارند، حامل آنند. اين دسته از فرشتگان که مقرب نام دارند، مانند انسان‌هايي هستند که از مرتبه‌ي فنا گذشته و به افناء رسيده‌اند. چنان‌که در شرح نهج‌البلاغه گفته شد، عرش الهي درجات متعددي دارد که از قلب مؤمن شروع مي‌شود تا به مقام حامد و محمود و احمد و لواء حمد که به زبان ما مرتبه‌ي حضرت حبيب صلوات‌الله‌عليه‌و‌آله است، مي‌رسد. ملائک مقرب، حاملان آن‌ها يا خازنان و کليدداران خزانه‌هاي بي‌شمار و بي‌پايان آن‌هايند؛ يعني حامل عرشند ولي نه به معني حمل عرفي.