الحديث الثالث و هو الواحد و الاربعون و المائة

عَنْ دَاوُدَ بْنِ فَرْقَدٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع إِنِّي أَسْمَعُ الْكَلامَ مِنْكَ فَأُرِيدُ أَنْ أَرْوِيَهُ كَمَا سَمِعْتُهُ مِنْكَ فَلا يَجِي‏ءُ قَالَ فَتَعَمَّدُ ذَلِكَ قُلْتُ لا فَقَالَ تُرِيدُ الْمَعَانِيَ قُلْتُ نَعَمْ قَالَ فَلا بَأْسَ

ترجمه: ابن فرقد گوید: به امام صادق علیه السلام گفتم سخنى از شما مى‌شنوم مى‌خواهم الفاظى كه شنیدم روایت كنم به خاطرم نمى‌آید. فرمود: عمداً فراموش مى‌كنى گفتم: نه فرمود: مقصودت معانى كلام من است گفتم بلى، فرمود: عیب ندارد.

تسامح در نقل روایات مربوط به ابوابی است که نقل در حکم تایید امور عقلی است نه تاسیس. بنابراین در ابواب عبادات به معنی خاص، چنین تسامحی روا نیست. اما در ابواب معاملات، اخلاق و عقاید با توجه به این‌که اولا عقل بدون نقل آن را درک می‌کند و ثانیا عقلا بر نقل تقدم دارد و به همین جهت مخصِص و مقیِد نقل است، تسامح در نقل روایات مجاز و رواست.

الحديث الرابع و هو الثانى و الاربعون و المائة

عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع الْحَدِيثُ أَسْمَعُهُ مِنْكَ أَرْوِيهِ عَنْ أَبِيكَ أَوْ أَسْمَعُهُ مِنْ أَبِيكَ أَرْوِيهِ عَنْكَ قَالَ سَوَاءٌ إِلا أَنَّكَ تَرْوِيهِ عَنْ أَبِي أَحَبُّ إِلَيَّ وَ قَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ ع لِجَمِيلٍ مَا سَمِعْتَ مِنِّي فَارْوِهِ عَنْ أَبِي

ترجمه: ابو بصیر گوید به امام صادق علیه السلام عرض كردم: حدیثى را از شما بشنوم و از پدرتان روایت كنم یا از پدرتان بشنوم و از شما روایت كنم چطور است؟ فرمود: فرقى ندارد جز این‌كه اگر از پدرم روایت كنى دوست‌تر دارم. و آنحضرت به‌ جمیل فرمود: آنچه از من مى‌شنوى از پدرم روایت كن.

الحديث الخامس و هو الثالث و الاربعون و المائة

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ‏ سِنَانٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع يَجِيئُنِي الْقَوْمُ فَيَسْتَمِعُونَ مِنِّي حَدِيثَكُمْ فَأَضْجَرُ وَ لا أَقْوَى قَالَ فَاقْرَأْ عَلَيْهِمْ مِنْ أَوَّلِهِ حَدِيثاً وَ مِنْ وَسَطِهِ حَدِيثاً وَ مِنْ آخِرِهِ حَدِيثاً

ترجمه: عبدالله بن سنان گوید: به‌امام صادق علیه السلام عرض كردم مردم مى‌آیند تا حدیث شما را از من بشنوند (چون مقدارى از احادیث كتابم را بر ایشان مى‌خوانم كسل مى‌شوم و نمى‌توانم ادامه دهم و فرمود: حدیثى از اول كتاب و حدیثى از وسطش و حدیثى از آخرش براى آن‌ها بخوان (این حدیث راجع به‌گونه تصحیح و مقابله احادیث و اجازه روایت در عصر امام صادق علیه السلام است كه محدثین را در این زمینه تحقیقات و تدقیقات فراوان است)

شرح‏