معنای کتمان علم
الحديث الخامس عشر و هو الثامن و الثلاثون و المائة
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سُلَيْمَانَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع يَقُولُ وَ عِنْدَهُ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْبَصْرَةِ يُقَالُ لَهُ عُثْمَانُ الْأَعْمَى وَ هُوَ يَقُولُ إِنَّ الْحَسَنَ الْبَصْرِيَّ يَزْعُمُ أَنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ الْعِلْمَ يُؤْذِي رِيحُ بُطُونِهِمْ أَهْلَ النَّارِ فَقَالَ أَبُوجَعْفَرٍ ع: فَهَلَكَ إِذَنْ مُؤْمِنُ آلِ فِرْعَوْنَ مَا زَالَ الْعِلْمُ مَكْتُوماً مُنْذُ بَعَثَ اللَّهُ نُوحاً ع فَلْيَذْهَبِ الْحَسَنُ يَمِيناً وَ شِمَالًا فَوَ اللَّهِ مَا يُوجَدُ الْعِلْمُ إِلا هَاهُنَا
ترجمه :عبدالله بن سلیمان گوید مردى از اهل بصره كه نامش عثمان اعمى بود به امام باقر علیه السلام عرض كرد: حسن بصرى عقیده دارد كسانیكه علم را كتمان كنند گند شكمشان اهل دوزخ را اذیت كند. امام فرمود: بنابراین مؤمن آل فرعون هلاك شده است! (در صورتیكه قرآن او را به كتمان ایمان ستاید) از زمان بعثت نوح علم پنهان بوده است. حسن بصرى به هر راهى كه خواهد برود. بخدا علم جز در این خاندان یافت نشود.
شرححسن بصری به این حدیث اشاره کرده که پیامبر (ص) فرمود: من علم علما فكتمه الجمه يوم القيامة بلجام من النار
ولی احادیثی مانند قوله (ص): لا تؤتوا الحكمة غير اهلها فتظلموها؛ لا تعلقوا الجواهر فى اعناق الخنازير؛ نحن معاشر الأنبياء امرنا ان ننزل الناس منازلهم فنكلم الناس على قدر عقولهم؛ و ما احد يحدث قوما بحديث لا يبلغه عقولهم الا كان فتنة على بعضهم؛ عن امير المؤمنين عليه السلام: ان هاهنا لعلوما جمة لو وجدت حملة را ندیده است.