الحديث الثانى و هو الخامس و الخمسون و المائة

عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عُبَيْدَةَ قَالَ قَالَ لِي أَبُو الْحَسَنِ ع يَا مُحَمَّدُ أَنْتُمْ أَشَدُّ تَقْلِيداً أَمِ الْمُرْجِئَةُ قَالَ قُلْتُ قَلَّدْنَا وَ قَلَّدُوا فَقَالَ لَمْ أَسْأَلْكَ عَنْ هَذَا فَلَمْ يَكُنْ عِنْدِي جَوَابٌ أَكْثَرُ مِنَ الْجَوَابِ الْأَوَّلِ فَقَالَ أَبُو الْحَسَنِ ع إِنَّ الْمُرْجِئَةَ نَصَبَتْ رَجُلًا لَمْ تَفْرِضْ طَاعَتَهُ وَ قَلَّدُوهُ وَ أَنْتُمْ نَصَبْتُمْ رَجُلًا وَ فَرَضْتُمْ طَاعَتَهُ ثُمَّ لَمْ تُقَلِّدُوهُ فَهُمْ أَشَدُّ مِنْكُمْ تَقْلِيداً

ترجمه:  محمدبن عبیده گوید: حضرت ابوالحسن علیه السلام به من فرمود: اى محمد تقلید شما محكم‌تر است یا مرجئه؟ (آنها كه پس از پیغمبر(ص) ابوبكر را مقدم على علیه السلام را مؤخر داشتند) عرض كردم ما هم تقلید كردیم آن‌ها هم تقلید كردند. فرمود: این را از تو نپرسیدم، محمد گوید: من جوابى بیش‌تر از این جواب نداشتم، امام فرمود: مرجئه مردى را كه اطاعتش واجب نبود بخلافت نصب كردند و تقلیدش كردند و شما مردى را نصب كردید و اطاعتش را لازم دانستید و تقلیدش نكردید پس تقلید آن‌ها از شما محكم‌تر است (چنان‌چه على علیه السلام هم از اصحابش همین گله را داشت كه چرا باید پیروان معاویه پیشواى باطل خود را اطاعت كنند و شما رهبر حق خود را نافرمانى كنید آن‌ها در باطل مجتمعند شما در حق متفرق).

ارجاء چهار معنی دارد: 1- تاخیر و مهلت 2- امید دادن 3- تاخیر حکم 4- تاخیر در خلافت

مرجئة: بر این باورند که نه معصیت زیانی بر ایمان می‌رساند و نه طاعت سودی به کفر دارد. مومن، مومن است هر چند معاصی بسیار داشته باشد و کافر هم کافر است هر چند طاعات بسیار داشته باشد.

به معنی اول ارجاء، آنان بدین سبب مرجئه نام گرفتند که عمل را متاخر از اعتقاد می‌دانند.

به معنی دوم ارجاء، آنان بدین سبب مرجئه نام گرفتند که مومن در هر شرایطی مومن است و امیدوار به رحمت الهی.

به معنی سوم ارجاء، آنان بدین سبب مرجئه نام گرفتند که درباره اهل کبایر حکم نمی‌کنند و بر این باورند که باید حکم آن‌ها به قیامت تاخیر افتد تا خدا برای آن‌ها چه خواهد و چه کند.

بر این اساس مرجئه در مقابل وعیدیه هستند.

به معنی چهارم ارجاء، آنان بدین سبب مرجئه نام گرفتند که حضرت علی (ع) را متاخر از خلفای سه‌گانه و خلیفه چهارم می‌دانند.

بر این اساس مرجئه در مقابل شیعه هستند.

مرجئه چهار دسته‌اند: 1- مرجئه خوارج 2- مرجئه قدريه 3- مرجئه جبريه 4- مرجئه خالصه

مرجئه خالصه چند گروه هستند:

1- يونسيه اصحاب يونس نميرى: ايمان همان  معرفت به خدا، خضوع در مقابل او، محبت او و ترک استکبار در برابر اوست.

کسی که این ویژگی‌ها را داشته باشد مؤمن است و طاعت و ترک طاعت در ایمان دخیل نیست.

2- عبيديه: فروتر از شرک آمرزیده شده است. کسی که بر توحید بمیرد، مورد آمرزش است و هیچ معصیتی به او ضرر نمی‌رساند. آنان برای خدا صورت قائلند.

4- غسانيه اصحاب غسان كوفى: ايمان همان معرفت به خدای متعال است و اقرار به آن‌چه از او بر پیامبر نازل شده است فی‌الجمله. ایمان به تفسیر و تفصیل احکام هم لازم نیست.