قدر و منزلت تقوی پیشگان
هر گاه انسان به تقوی آن گونه که شایسته است و کریمه « اتقوا الله خق تقاته ولا تموتنّ الاّ و انتم مسلمون » ( آل عمران،102) بدان اشاره نموده است، دست یابد و به وظایف مربوط به آن بپردازد و از قلب خویش حجاب کثرت و تفرقه را بزداید و به صفت پاکی تام برسد، حق تعالی نور خویش را بر او می تاباند که در نتیجه آن چشم بصیرت بنده گشوده می گردد و عالم ملکوت و جبروت بر او آشکار می شود و از آسمان جود و عنایت او، حکمت و معارف و علوم و حقایق بر دل او خواهد بارید؛ چنان که رسول خدا – صلوات الله وسلامه علیه- فرمود: «من اخلص لله تعالی اربعین صباحاً ظهرت ینابیع الحکمه من قلبه علی لسانه» (در جوامع الاخبار با اندک تغییری آمده است. به عنوان نمونه در عیون اخبار الرضا2، 67، به جای «من اخلص» ما اخلص عبد و به جای ظهرت، جرت آمده است و در بحار الانوار،70 ،242 به نقل از عدة الداعی، به جای ظهرت، فجّرالله آمده است.) و کریمه «یوت الحکمته من یشاء و من یوتی الحکمته» فقد اوتی خیراً کثیراً و ما یذکّر الاّ اولوالالباب (بقره، 269) بدان اشاره کرده است.(رک تفسیرالمحیط، 1، 3- 262)
علم بی واسطه و به واسطه تقوی الهی
یکی از مهمترین راههای دستیابی به علوم حقیقی، مطالعه کتاب صغیر است، ولی باید توجه داشت که اگر چه مطالعه کتاب صغیر و نفس انسان و شناخت آن با مطالعه ي کتاب کبیر و شناخت آن، بلکه با معرفت حق تعالی برابر است، امّا یاد آوری این نکته لازم است که مطالعه این کتاب آسان نیست؛ زیرا مطالعه آن نه به وسیله علوم ظاهری انجام می شود، نه به وسیله علوم باطنی، بلکه به عنایت ویژه الهی با تجلّی انوار قدس او بر بنده و گشوده شدن چشم بصیرت او به وسیلۀ عنایت ازلی حق تعالی، استعداد مطالعه این کتاب به صورت تدریجی فراهم می شود. تجلّی این عنایت ویژه حق تعالی بر بنده به دو صورت انجام می شود: ا- بی واسطه 2- با واسطه ( رک ، تفسیر المحیط،1، 257).
حصول فیض از جانب حق تعالی بر بنده بدون واسطه، سلوک محبوبی نیز خوانده می شود. (همان، 261). این نوع سلوک و نیز تجلّی و نزول فیض همان است که نسبت به انبیاء و اولیاء انجام شده است. نزول فیض بر دلهای انبیا و اولیای الهی بدون واسطه پیشین و بدون علّت است، بلکه صرفاً به خاطر عنایت حق تعالی است. به عنوان نمونه:
1- در باره حضرت ختمی مرتبت – صلوات الله وسلامه علیه – می فرماید: «وَ اََنزَلَ اللهُ عَلیکَ الکِتاب وَ الحِکمَته وَ علّمک مَا لَم تَکُن تَعلَمُ وَ کانَ فَضلَ اللهُ عَلیکَ عَظیماً» (نساء 113).
نگارمن که به مکتب نرفت و خط ننوشت به غمزه مسأله آموز صد مدرّس شد
حصول فیض از جانب حق تعالی بر بنده بدون واسطه، سلوک محبوبی نیز خوانده می شود. (همان، 261). این نوع سلوک و نیز تجلّی و نزول فیض همان است که نسبت به انبیاء و اولیاء انجام شده است. نزول فیض بر دلهای انبیا و اولیای الهی بدون واسطه پیشین و بدون علّت است، بلکه صرفاً به خاطر عنایت حق تعالی است. به عنوان نمونه:
1- در باره حضرت ختمی مرتبت – صلوات الله وسلامه علیه – می فرماید: «وَ اََنزَلَ اللهُ عَلیکَ الکِتاب وَ الحِکمَته وَ علّمک مَا لَم تَکُن تَعلَمُ وَ کانَ فَضلَ اللهُ عَلیکَ عَظیماً» (نساء 113).
نگارمن که به مکتب نرفت و خط ننوشت به غمزه مسأله آموز صد مدرّس شد